Boşanma

Amerika Birleşik Devletlerinde evliliklerin %50'den fazlası boşanma ile sonlanmaktadır. Ülkemizde de boşanma oranları yıllar içinde giderek artmaktadır. Yine ABD istatistiklerine göre evlilikler ortalama olarak yalnızca 6 yıl sürmektedir. Çok azı istisna olmak üzere kadın ve erkekler evlilik yemini ederken hayatları boyunca birlikte olma niyetinde olmalarına rağmen boşanmaların bu kadar artmış olması bir şeylerin yanlış ya da eksik yapıldığını gösteriyor.

Boşanma ve Çocuk

Boşanma hem ana babalar hem de çocuk için bir kriz dönemidir. Pek çok belirsizlik vardır. Kontrol, öfke, yalnızlık, suçluluk, çaresizlik duyguları yaşanır anne babada. Ana babaların en önemli kaygılarından birisi de çocukların boşanmadan nasıl etkilenecekleridir. Boşanma çocuklar için büyük bir sorun olmayabilir ama ana baba arasındaki çatışmalara sürekli olarak maruz kalmak ciddi bir sorundur. Ebeveynin böyle bir durumda değiştiremeyecekleri olumsuzluklara odaklanıp değiştirebileceklerini bir kenara bırakmaları hata olacaktır.

Çocukların uyumu için özetle yapılması gerekenler çocuklarınızla ilişkinize özen göstermek, diğer ebeveynin yokluğuna rağmen bir aile olmaya devam edildiği hissini vermek, iyi bir dinleyici olmak ve ihtiyaç duyduğunda size ulaşabilmesini sağlamak, eski eşinizle aranızdaki çatışmalardan çocuğu korumak, çocuklarınızın yaşamında aktif rol almaya devam etmektir. Unutmayın eski eşiniz kötü bir eş fakat iyi bir anne ya da iyi bir baba olabilir.

Çocuklarınızı mümkün olduğu kadar çok sevin ve sevginizi sözlerinizle ve davranışlarınızla gösterin; boşanmanın onların hatası nedeniyle olmadığını söyleyin, bunu tekrar tekrar söylemenizde fayda var, bir kere söylemek yeterli olmayabilir; çocuklara güvende olduklarını ve her iki ebeveyni de görmeye devam edeceklerini söyleyin (ve tabii böyle olması için elinizden gelen gayreti gösterin); çocuklara hem anne hem de babalarını sevmeye devam edebileceklerini söyleyin, çocuklar evden uzaktaki ebeveyni sevmemeleri gerekirmiş gibi bir duyguya kapılabilirler; ayrıldığınız eşinize çocuğun doğum günü gibi ya da okulla ilgili aktiviteleri konusunda haber vererek katılımını sağlayın; çocuklarınızı dinleyin, onların duygu ve düşünceleri sizinkinden farklı olabilir, saygı gösterin; bu düşüncelerini ifade etmeleri için cesaretlendirin; çocukları bir tercih yapmak zorunda bırakmayın, şimdi artık iki evlerinin olduğunu ve her iki evin de kendi evleri olduğunu vurgulayın; ne kadar az vakit geçirseler ya da evin küçük bir parçası da olsa her iki evde de çocuklara ait bir yer olsun, kendilerine ait bu köşede istedikleri değişiklikleri yapabilmelerini sağlayın; çocuklara sevgi olduğu kadar disiplinsiz de bırakmayın, daha iyi anne ya da baba olduğunuzu göstermek için daha fazla özgürlük verdiğinizi gösterme ihtiyacınız olabileceğinin farkında olun ve bu gerekçeyle disiplinsiz yetişmelerine izin vermeyin.

Ayrıldığınız eşinizi eleştirip durmayın, artık çocuğunuz kendisini yarı yarıya evin anne ya da babası gibi görebilir, ayrıldığınız eşinizi eleştirmek çocuğu eleştirmek gibi algılanabilir onun tarafından; boşanmayla ilgili gereksiz detaylarla çocukları üzmeyin, örneğin çocukların ekonomik ihtiyaçlarıyla ilgili olarak eski eşinizle tartışma ve konuşmalarınızı bilmesine gerek yok; çocuklarınızı eski eşinize mesaj göndermek için ya da ajan olarak kullanmayın, eski eşinizle iletişimin sorumluluğunu üstünüze alın; ayrıldığınız eşiniz çocuklara zararlı olabilecek şeyler yapar ya da söylerse siz de öç alma derdine düşmemelisiniz; böyle bir durumda çocuğunuza örneğin “böyle bir şeyin olmasını istemezdim” diyerek destek olmalısınız; bir ebeveynin eksikliği nedeniyle çocuklarınıza erişkinlerin sorumluluklarını yüklememelisiniz; çocuklarınızı sizin duygusal sorunlarınızı çözecek destekçiler olarak görmeyin, kendi destek sistemlerinizi oluşturun; nafakanız ödenmedi diye eski eşinizin çocuğu ziyaret etmesine engel olmayın, bu bir yasal sorundur ve yasal yollarla çözülmelidir; çocuklarınızın sevgisini pahalı hediyeler ile satın almaya çalışmayın; espri anlayışınızı kaybetmeyin, zor zamanlarda size gerekecek.

Boşanma haberini çocuklara her iki ebeveyn birlikte vermelidir; açıklama mümkün olduğunca basit olmalıdır, örneğin “annen ve baban artık başka evlerde yaşarlarsa daha mutlu olacaklar”; boşanma sonrasında yaşamın nasıl olacağına dair, kiminle aynı evde yaşayacaklar, diğer ebeveyni ne zaman ve nasıl görecekler gibi sorularına cevap verin. Eğer ebeveynlerden biri çocuğun bundan sonraki yaşamında yer almamaya karar vermişse bu konuda da dürüst açıklamalar yapmak gerekir. Komşular, arkadaşlar, okul ve akrabalar gibi çevreyle ilgili olarak mümkün olduğu kadar az değişiklik olması için gayret edin.

Bir ebeveynin diğerini terk ettiği gibi kendilerini de terk edebileceğini düşünebilir çocuklar. Böyle olmadığını yalnızca sözlerinizle değil eylemlerinizle de göstermelisiniz. Bu bilgiler ışığında düzeltebileceğiniz noktaları düzeltmenize rağmen çocuğunuzdaki sorunlar devam ediyorsa eğer bir çocuk psikiyatrisi uzmanından yardım almalısınız.

Boşanma sürecinde ruhsal hastalıklar

Türk Medeni Kanunu evlilik birliğini çekilmez hale getiren ruhsal bozuklukları konu eder. Eğer bir bozukluk evlilik birliğini çekilmez hale getirirse boşanma gerekçesidir. Bazen ruhsal bir hastalık söz konusu olmasa da boşanma davası sırasında eğer bir tazminat ya da nafaka talebi söz konusu ise avukatların yanlış yönlendirmesi ile diğer eşte ruhsal bir hastalık olduğu ileri sürülebilmektedir. Ya da çocuğun velayetini almak isteyen bir ebeveyn diğer ebeveynin akıl hastalığı olduğunu iddia etmektedir. Bu iddia boşanma sürecini güçleştirmekten ve eşlerin birbirine daha da kırgın olmasından başka bir sonuca yol açmamaktadır. Çünkü mahkeme kararı ile evlilik birliğini çekilmez hale getiren bir hastalığı olup olmadığı psikiyatri heyetine sorulmakta ve çoğu durumda oldukça net bir şekilde söylenebilmektedir. Unutmayın eğer bir çocuk sahibi iseniz, boşansanız bile diğer ebeveynle bir ömür boyu yüz yüze gelmenizi gerektirecek durumlar olacaktır. Çocuğunuzun hem anne hem babaya ihtiyacı devam edecektir. Çocuğunuz özel günlerinde hem anne hem babasını yanında görmek isteyebilir. İsteseniz de istemeseniz de ömür boyu yüz yüze bakacağınız, özellikle de çocuğunuzun mutlu günlerinde karşılaşacağınız eski eşinizle kavgalı olmanız ne sizin ne eski eşiniz ne de çocuğunuz için hoş bir durum değildir.